Amsterdam

De Hortus Amsterdam vindt dat iedereen goed voor de aarde moet zorgen. Biodiversiteit (soortenrijkdom) en balans in de natuur zijn onmisbaar voor het leven op aarde. De Hortus draagt hieraan bij met voorlichting, bewustwording en educatie. Het is als botanische tuin niet alleen een fysieke plek, het is ook een platform. De Hortus is dé plek in Amsterdam als het over planten gaat. Het is het middelpunt in de botanische dialoog, toegankelijk voor iedereen die meer wil weten over planten. 

Al bijna 400 jaar is de Hortus hét museum van planten. De tuin is een monument en daar staat de Klimatenkas in. De Hortus onderzoekt, verzamelt, conserveert, interpreteert en presenteert (de wereld van) planten en demonstreert biodiversiteit. Twee collectie-onderdelen zijn nu internationaal uitmuntend en de komende jaren gaat de Hortus deze verder ontwikkelen. Het zijn de Kaapse planten (Zuid-Afrika) en inheemse planten uit de gebieden die belangrijk zijn voor Amsterdam: de duinen en de waterrijke gebieden van Laag Holland. 

De Hortus onderneemt al haar activiteiten met een belangrijk doel voor ogen: een algemeen, breed publiek én specialisten informeren, inspireren en verrijken. Dit gebeurt in samenwerking met een diversiteit aan partners. 

De Hortus beheert een bijzondere collectie planten. In sommige gevallen zijn deze enkel op afgelegen gebieden op aarde te vinden, worden ze kritisch bedreigd of zijn ze in het wild zelfs uitgestorven. Het is van groot belang deze planten niet alleen te behouden en te beschermen, maar ze ook te tonen aan het publiek.  

Een deel van de collectie van de Hortus wordt in het wild verzameld en verkregen via partners, waaronder andere botanische tuinen. Een gedeelte van de Kaapse collectie betreft bedreigde planten, zodat wij vanuit hier kunnen bijdragen aan de bescherming van deze planten. 

De Hortus is een erfgoedinstelling met een sterke rol op het gebied van botanie en biologie wat publiekseducatie betreft. Ook is de Hortus opgenomen in het Museumregister. Het bezoekersbereik is, met uitzondering van de coronajaren, de laatste jaren flink gestegen. Dit alles heeft de Hortus niet kunnen realiseren zonder de maatschappelijke achterban, in de vorm van de actieve Vriendenvereniging met 11.000 leden en de vele vrijwilligers. In onze activiteiten en evenementen zoeken we nadrukkelijk de verbinding met verrassende samenwerkingspartners. Denk aan rapper Sef om een jong publiek te trekken, de deelname aan de Museumnacht of jonge duurzame vernieuwers aan het woord in onze podcasts. Een groot succes is Hortus by Night; avondopenstellingen in de winter met speciale programmering.

Hortus Amsterdam

Jaarrekening HBA 2023 - EXTERN.pdf

Statutenwijziging St HBA_20210930_bestuursbesluit aangehecht.pdf

uittreksel_KvK_aug 2024.pdf

Jaarverslag HBA 2023.pdf

Stichting Hortus Botanicus Amsterdam

De Hortus Amsterdam wil mensen van alle leeftijden inspireren door ze de schoonheid en diversiteit van planten te laten zien en zo hun kennis over planten te vergroten. De botanische tuin ontvangt jaarlijks 240.000 bezoekers. 

De heropening van de vernieuwde kas valt tijdens Amsterdam 750 jaar, zodat we samen met de stad dit bijzondere moment kunnen vieren. In de zomermaanden is de kas al open voor alle bezoekers en begin september zal deze officieel worden geopend. 


De Hortus is een botanische tuin waar je anders naar buiten gaat dan je naar binnen kwam. Het eeuwenoude cultureel erfgoed biedt een harmonieuze plek, waar mensen de schoonheid van planten op verschillende manieren ervaren en wij ze laten begrijpen wat ze waarnemen. Met haar rijke historie en veelzijdige collectie vormt de Hortus het ideale platform voor de dialoog over planten en de onmisbare rol die zij op aarde innemen. 

De Hortus Amsterdam wil mensen van alle leeftijden inspireren door ze de schoonheid en diversiteit van planten te laten zien en zo hun kennis over planten te vergroten. Wij dragen eraan bij dat mensen het belang van planten voor leven op aarde beseffen en daarnaar gaan handelen. 

Inmiddels zijn thema’s als biodiversiteit en duurzaamheid belangrijker dan ooit. Eeuwenlang geloofden mensen dat de natuur onoverwinnelijk was. Maar de laatste decennia is de situatie sterk veranderd. Het plantenrijk is veel kwetsbaarder dan gedacht. Volgens de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) zitten we in de 6e uitstervingsgolf, vergelijkbaar met het uitsterven van de dinosauriërs. Wetenschappers van de Verenigde Naties (IPBES) luiden de noodklok over de wereldwijde achteruitgang van biodiversiteit ten gevolge van klimaatverandering, intensieve landbouw en overbevolking. Volgens IPBES is het tempo waarin de biodiversiteit terugloopt nu al een bedreiging. Als er niets verandert, verliezen wij het plantenrijk als onuitputtelijke bron van voedsel, medicijnen en schoon drinkwater en zal de wereld er over een tijd heel anders uitzien. 


Wij vinden dat mensen goed voor de aarde moeten zorgen. Biodiversiteit en balans in de natuur zijn onmisbaar voor het leven op aarde. De Hortus is als botanische tuin een plek en platform, toegankelijk voor iedereen die meer wil weten over planten. Ondanks dat je midden in de stad bent, bevind je je meteen in een andere wereld zodra je door de toegangspoort van de Hortus bent. De harmonieuze omgeving zet je zintuigen open, de schoonheid van onze tuin zet aan tot bewuste waarneming.  

Op het moment dat die beleving plaatsvindt, bieden wij kennis: de Hortus geeft betekenis aan wat je ziet. Deze kennis laat je anders naar planten kijken. Geïnspireerd ga je de Hortus weer uit en besef je wat het belang van planten op aarde is - en ga je daar hopelijk naar handelen. 

Op 31.12.2025 ronden we het project financieel af. De vernieuwde Klimatenkas blijft vanzelfsprekend veel langer staan, want de vernieuwing is er op gericht dat de kas weer klaar is voor de toekomst.

De volgende organisaties zijn betrokken bij de bouw en duurzame vernieuwing van de Klimatenkas: C&R Hospitality Services, ZJA Architecten, Infinitus Energy Solutions Group, BOOM Landscape, Designwolf, Copijn, MTI & ABT, AKOR van der Spek, Kingspan Light & Air, Buitink Technology, MTI & LekHabo en Vic Obdam, Otolift, Landlab, Thijs de Zeeuwse landscape Architect. 
 
Het project wordt mede mogelijk gemaakt door de financiële ondersteuning van De Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Hortus, Gemeente Amsterdam, Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, Brook Foundation, BPD Cultuurfonds, Hugo de Vries Fonds, Stichting Edwin Bouw Fonds, Provincie Noord-Holland, Stichting Dioraphte, Hartwig Foundation, het Cultuurfonds, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, Zadelhoff Cultuurfonds, Mondriaan Fonds, Fonds 1999, Triodos Foundation, Stichting Zabawas, Gravin van Bylandt Stichting, East-West Seed/Hortigen, Alberta Mennenga stichting,  verschillende anonieme (familie)fondsen, Priva,  en een groep particulieren.

Onderwijs en wetenschap

Maatschappelijke en sociale doelen

Kunst en cultuur

Sport en recreatie

Milieu natuur en dierenbescherming

De Hortus wil zijn droom verwezenlijken: een kas waarin je ziet, voelt én ruikt wat biodiversiteit is. Waar educatie en verwondering organisch samengaan. Een volledig duurzame en CO2-neutrale kas in hartje Amsterdam. Als inspirerend voorbeeld. 

Sinds 2019 zijn we bezig met de vernieuwing van de Klimatenkas. Zomer 2023 is de verbouwing gestart. 91% van de financiering is rond. Lenen tot 100% dekking is mogelijk, indien nodig. Vlak voor de opening zullen we  twee wervingsacties opzetten.

Leven op het land

Kwaliteit onderwijs

Geen armoede

Geen honger

Partnerschap om doelstellingen te bereiken

Duurzame steden en gemeenschappen

Goede gezondheid en welzijn

Klimaatactie

Ongelijkheid verminderen

Kinderen (<12 jaar)

Huishoudens onder lage-inkomensgrens

LHBTIQ+

Studenten

Vluchtelingen en/of migranten

Senioren

Mannen

Vrouwen

Jongeren (< 18 jaar)

Mensen met een beperking

Overig

Vernieuwing Klimatenkas 

Missie 
De Hortus Amsterdam wil mensen van alle leeftijden inspireren door ze de schoonheid en diversiteit van planten te laten zien en zo hun kennis over planten te vergroten. Wij dragen er aan bij dat mensen het belang van planten voor leven op aarde beseffen en daar naar gaan handelen.

Visie 
De Hortus Botanicus Amsterdam is een botanische tuin waar je anders naar buiten gaat dan je naar binnen kwam. Het eeuwenoude cultureel erfgoed biedt een harmonieuze plek, waar mensen de schoonheid van planten op verschillende manieren ervaren en wij ze laten begrijpen wat ze waarnemen. Met haar rijke historie en veelzijdige collectie vormt de Hortus het ideale platform voor de dialoog over planten en de onmisbare rol die zij op aarde innemen. 

De Hortus beheert 8 rijksmonumenten en een (levende) erfgoedcollectie van internationale faam. Binnen de botanische tuinen in Nederland neemt de Hortus Amsterdam een unieke positie in. Van de top 4 (Amsterdam, Delft, Leiden en Utrecht) heeft de Hortus Amsterdam de meeste bezoekers en verreweg de hoogste omzet. Daarnaast zijn de botanische tuinen van Leiden, Delft en Utrecht verbonden aan de bijbehorende universiteit en dus ook niet verantwoordelijk voor hun eigen exploitatie. De Hortus Amsterdam is dat, als onafhankelijke stichting, wel.



Verantwoorde consumptie en productie

De Hortus ontving in 2023 240.000 bezoekers. We verwachten vanaf 2025 minimaal 250.000 bezoekers per jaar te ontvangen.

De Hortus wordt bezocht door Amsterdammers en door nationale en internationale toeristen. Binnen deze drie groepen komen alle leeftijdsgroepen voor. Voor de komende jaren blijven deze bezoekers onze hoofddoelgroepen. De Hortus is er voor een breed publiek en de beleving en informatievoorziening wordt voortdurend afgestemd op de bezoekende groepen.


De Hortus is gevestigd in hartje Amsterdam. Daar is de Klimatenkas die we zullen vernieuwen tot een volledig duurzame en CO2-neutrale kas die vertelt over de kracht en pracht van planten en het belang van een rijke biodiversiteit. De klimaten getoond in de kas representeren de woestijn, tropen en Zuid-Afrikaanse Kaap.

De kas is in 1993 gebouwd en is sindsdien een icoon in de stad. We gaan van deze iconische kas dé plek in Nederland maken waar drie klimaten in samenhang wordt ervaren en waar over het effect van klimaatverandering wordt geleerd: een duurzaam huis van de biodiversiteit. Dit kan nergens anders in Nederland en dat maakt de Klimatenkas een unicum. 

Om te weten hoe belangrijk planten voor mens en dier zijn moet je allereerst weten wat biomassa is. Dit is eigenlijk vrij simpel: biomassa is de totale massa van alles wat leeft op aarde. Ongeveer 99,5% van deze biomassa bestaat uit planten en daarvan bestaat ongeveer 20% uit micro-organismen zoals schimmels en bacteriën. Slechts de resterende 0,5% bestaat uit mensen en dieren. Het is duidelijk; zonder planten zouden mensen en dieren niet kunnen leven.   

We gebruiken planten op vele manieren, zonder te beseffen hoe ingenieus ze in elkaar zitten. En belangrijker nog: zonder te weten hoe afhankelijk we van ze zijn. Planten zijn de hofleveranciers van zuurstof en voedsel. Daarnaast vormen ze de basis voor medicijnen, kleding, verfstoffen, bouwmaterialen en energiebronnen. Uit o.a. de IPCC-rapporten blijkt dat de biodiversiteit wereldwijd onder druk staat. De rol die de Hortus heeft om mensen meer te leren over planten wordt dan ook steeds belangrijker.  

De vernieuwing van de Klimatenkas draagt wezenlijk bij aan deze bewustwording. De Klimatenkas in de Hortus is straks namelijk de enige plek in Nederland waar deze biodiversiteit aan de hand van een levende plantencollectie in drie klimaten kan worden ervaren. Het publiek maakt in de kas een reis door de tropen, de Zuid-Afrikaanse kaap en de woestijn. Mensen begrijpen hierdoor direct wat het effect van het klimaat op de biodiversiteit is. In deze uitdagende en voor velen ook beangstigende tijd waarin de klimaatcrisis dagelijks voelbaar is, is dat actueler en belangrijker dan ooit.  

De Hortus richt zich als museum van levende planten met de vernieuwing van de Klimatenkas op het thema klimaat/ biodiversiteit.  

De Klimatenkas is bovendien een ‘showcase’. Het is een plek die laat zien hoe het óók kan. Klimaatneutraal – volledig zonder gebruik van gas – en innovatief: nergens anders worden de drie klimaten zo sensorisch en in samenhang met elkaar getoond als hier. Een bezoek aan de nieuwe Klimatenkas is als een natuurreis rond de wereld in een notendop.  

In de Klimatenkas laten we drie belangrijke zaken zien: 
1.	Planten zijn onmisbaar en plantenbiodiversiteit is van levensbelang. Tegelijkertijd is deze soortenrijkdom ook ontzettend kwetsbaar. Biodiversiteit is belangrijk, omdat het de natuur in balans houdt.  

2.	Klimaatverandering heeft een verschralende invloed op planten; er sterven steeds meer plantensoorten uit en als gevolg daarvan ook insecten en dieren. Dit heeft weer als gevolg dat de planten en dieren die voor ons voedsel zorgen, uiteindelijk verdwijnen. De Hortus maakt dit in de kas op een unieke manier zichtbaar en invoelbaar door drie verschillende klimaten in de wereld in samenhang met elkaar te tonen.  

3.	De nieuwe kas wordt een icoon, een inspirerend voorbeeld voor de toekomst. Geheel in lijn met de missie van de Hortus is hij volledig duurzaam. Dit dankzij isolerende daken en gevels, hergebruik van (regen)water en slimme, energiezuinige klimaatsystemen.  

Het publiek waant zich ondanks de drukte van de stad meteen in een andere wereld als ze door de toegangspoort van de Hortus gaan. De harmonieuze omgeving opent de zintuigen en de ware schoonheid van de tuin zet aan tot bewuste waarneming. En dat is mooi, want op het moment dat die beleving plaatsvindt, bieden wij kennis: de Hortus geeft betekenis aan wat er te zien is. Deze kennis laat de bezoeker op een andere manier naar planten kijken. Geïnspireerd door een bezoek aan de Hortus beseft iedereen hoe oneindig groot het belang van alle planten op aarde is. En dit zet hopelijk aan tot handelen. Op deze manier stimuleert de Hortus bewustwording en gedragsverandering en dit draagt bij aan een groenere aarde. 

De Hortus is een botanische tuin waarbij het beleven van de tuin voorop staat. De planten vertellen hun verhaal. Dat blijft ook het geval in de vernieuwde Klimatenkas. De publieksmiddelen die we gaan ontwikkelen voor de tentoonstelling en de publieksinformatie zijn daar een verrijking op.  

De strategie van de Hortus is als volgt: door educatie en informatievoorziening betekenis geven aan wat mensen zien. De eerste verhaallijn is de landschappelijke storytelling. De nieuwsgierigheid, de verwondering of zelfs de directe vraag die dat bij de bezoeker opwekt proberen we te ondervangen door uitleg of extra informatie aan te bieden. 

Uiteraard hebben we de intentie alle bezoekers te verleiden tot zoveel mogelijk informatie-opname, zodat we de impact van hun bezoek vergroten. De informatie zal dan ook op meerdere lagen te vinden zijn. Bijvoorbeeld door gerichte audio, zodat zicht niet belemmerd wordt of door informatie te verwerken in de vloer bij een bodembedekker. Hierdoor zijn ervaring en informatie een logische combinatie.  

De Klimatenkas richt zich op alle bezoekers van de Hortus. Amsterdammers, Nederlanders, buitenlandse toeristen, millennials en (groot)ouders met (klein)kinderen vinden ieder hun verhaal in de kas. Specifiek voor de Klimatenkas hebben we vier bezoekersgroepen omschreven, met als onderscheidend vermogen de ‘visitors’ intention’; de reden waarom men de Hortus (en de kas) bezoekt. Hiermee richt de Hortus zich met de kas op een flinke uitbreiding van alle bezoekersgroepen. Deze groepen komen zowel bij de nationale als internationale bezoekers voor. In het kort zijn dit: Doelgroep 1 – de kas als decor, Doelgroep 2 – de kas als ervaring, Doelgroep 3 – de kas als leerplek en Doelgroep 4 – de kas voor onderwijs. Voor de diverse doelgroepen worden specifieke customer journeys ofwel klantreizen ontwikkeld met informatie en educatie op het juiste niveau. Om deze groepen te bereiken worden specifieke communicatie- en marketingstrategieën uitgezet, waarbij gebruik wordt gemaakt van bijpassende mediakanalen en activiteiten. 

De Hortus is er voor iedereen, maar de Klimatenkas is dat op dit moment helaas niet. Dit gaan we verbeteren zodat de kas toegankelijk wordt voor mensen die slecht ter been zijn (of rolstoelgebruikers), voor bezoekers met een visuele beperking of kleurenblindheid en voor doelgroepen die snel overprikkeld zijn. Bovendien brengen we gelaagdheid aan in de informatie, zodat iedereen een leerervaring op kan doen. 

[Afbeeldingen zijn van gemaakt door Boom Landscape in opdracht van de Hortus Amsterdam]